Stari Brod: Spomen kapela za šest hiljada ubijenih Srba (Foto: wikimedia) -
 
U Starom Brodu, kod Višegrada, danas će biti obilježeno 78 godina od stradanja više od 6.000 Srba Sarajevsko-romanijske regije, koje su pobile ustaše Jure Francetića.

Obilježavanje će početi u 12.00 časova, kada će biti služen parastos, a u 12.20 časova biće položeni vijenci i cvijeće kod spomen-obilježja.

Pomenu će prisustvovati ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Duško Milunović i delegacija Narodne skupštine Srpske, koju čine narodni poslanici Pero Petrović i Nebojša Vukanović.

Polazak brodom iz Andrićgrada planiran je u 10.45 časova, najavljeno je iz Ministarstva rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske.

Sjećanju na ovaj istorijski događaj od republičkog značaja, u skladu sa trenutnom epidemiološkom situacijom u Republici Srpskoj, prisustvovaće smanjen broj predstavnika republičkih institucija, lokalnih zajednica i udruženja od javnog interesa proisteklih iz otadžbinskih ratova.

Ustaške jedinice, predvođene Jurom Francetićem, pokrenule su u proljeće 1942. godine ofanzivu sa namjerom da protjeraju i pobiju srpsko stanovništvo iz istočnog dijela BiH da bi ostvarile svoj cilj - granicu Nezavisne Države Hrvatske na Drini.

Ofanziva je počela u martu i kretala se prema Drini, potiskujući ispred sebe desetine hiljada izbjeglica.

Prelaz u Srbiju u Višegradu su blokirali Italijani, pa je jedan broj ljudi krenuo prema Starom Brodu i Miloševićima, po teškom terenu i izložen napadima ustaša i muslimanske "Handžar divizije".

Pokolj u Starom Brodu i Miloševićima dogodio se u proljeće 1942. godine, uglavnom na obali rijeke Drine, u mjestima Stari Brod i Miloševići, današnjoj opštini Višegrad.

Ustaše su u tom pokolju ubile više od 6.000 nenaoružanih Srba, isključivo civila. Jedan broj ljudi utopio se u Drini bježeći od ustaša. Najmasovnije ubijanje ljudi izvršeno je 22. marta 1942, ali su ubijanja trajala do početka maja te godine.

Srpski civili su uglavnom bili iz zbjegova sa područja Rogatice, Višegrada, Han Pijeska, Kladnja, Sokoca, Olova, Pala i Sarajeva.

Srpske civile, nagomilane na obali, napale su ustaše, ubijale, mučile, silovale žene i bacale u vodu, a neki su, da bi se spasili od ustaškog noža, sami skakali u ledenu Drinu. Prema izjavama svjedoka, jedan broj ljudi od ubijanja su spasili Nijemci i nedićevci.

Prema istorijskim podacima, zgroženi ovim stradanjem srpskog civilnog stanovništva, Nijemci su prekinuli stravični pokolj i dozvolili ljudima da pređu u Srbiju ili da se vrate svojim domovima. Nažalost, polovina onih koji su se vratili, stradala je u narednom periodu.

U Starom Brodu je 2008. godine podignuto obilježje kao znak sjećanja na ovaj zločin. Na pločama od kamena uklesana su imena ubijenih. Nešto kasnije, u maju 2010. godine započeta je gradnja spomen-kapele i zvonare.

Prošle godine u septembru u Starom Brodu je osveštan Spomen-muzej starobrodskim žrtvama u okviru obilježavanja 77 godina od stradanja više od 6.000 Srba Sarajevsko-romanijske regije.

Postavljeno je 27 skulptura sa 39 likova, koje simbolizuju zbijeg i ulazak srpskih majki sa djecom u naručju u nabujalu Drinu.

Spomen-muzej osveštao je Njegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Hrizostom sa sveštenstvom. Uradio ga je arhitekta Novica Motika iz Zvornika, a izgradnju su finansirali Miodrag Davidović Daka i Spasoje Albijanić.