Sutra Dan državnosti Srbije - spomen na Prvi srpski ustanak i Sretenjski ustav

Prvi srpski ustanak podignut 1804. godine u Orašcu je početak srpske borbe za oslobođenje, odnosno predstavlja rađanje srpske moderne države u 19. vijeku.

Ovaj ustanak je bio ustanak Srba u Beogradskom pašaluku i okolnih šest nahija protiv Turaka u periodu od 14. februara 1804. do 7. oktobra 1813. godine. Počeo je kao lokalna pobuna protiv dahija, a prerastao u prvu fazu srpske revolucije.

Ustanici predvođeni Karađorđem uspjeli su da u značajnom vremenskom intervalu oslobode pašaluk, a ovaj ustanak je prethodio Drugom srpskom ustanku 1815, koji je na kraju doveo do stvaranja moderne Srbije.

Istog datuma 1835. godine donesen je jedan od najdemokratskijih i najliberalnijih ustava tog doba koji je, iako je potrajao svega 58 dana, ostavio veliki istorijski trag.

Učeni Srbin iz Austrije Dimitrije Davidović tvorac je Ustava koji je donesen, između ostalog, da bi se ograničio apsolutizam kneza Miloša Obrenovića.

Sretenjski ustav je izglasan tokom najvažnijeg skupštinskog zasjedanja za vrijeme vladavine Miloša Obrenovića u Kragujevcu, na ledini pored kneževe crkve, a njemu je prethodila duga i mukotrpna ustanička borba sa Turcima.

Sretenjska skupština okupila je 2.400 narodnih predstavnika iz cijele Srbije, a donošenju Ustava, koji je izglasan drugog dana zasjedanja, 15. februara, prisustvovalo je oko 10.000 znatiželjnika, uglavnom šumadijskih seljaka.

Nisu izostali ni predstavnici velikih sila, zainteresovani za ishod događaja koji će obilježiti državotvornu istoriju Srbije.

Sretenjski ustav ukinut je pod pritiscima velikih sila tog vremena - Turske, Austrije i Rusije, a njegov tvorac Dimitrije Davidović bio je istjeran iz službe.

Sretenje je i veliki vjerski praznik koji Srpska pravoslavna crkva slavi 15. februara kao Sretenje Gospodnje. Tim praznikom se svečano obilježava dan kada je Bogorodica prvi put uvela u hram novorođenog Hrista da ga posveti Bogu i da sebe očisti.

U Srbiji se Dan državnosti obilježava neradno 15. i 16. februara, a predsjednik Srbije Aleksandar Vučić uručiće odlikovanja povodom Sretenja zaslužnim pojedincima i institucijama.

Sretenje se kao Dan državnosti obilježava od 2001. godine.