Kada se iz bilo kojeg dijela Trebinja podigne pogled, Crkvina se otkrije kao uzvišenje koje čuva svoju tajnu — hram koji je istovremeno sjećanje, zavjet i opomena. Na njenom vrhu stoji Hercegovačka Gračanica, kao da je vjekovima rasla iz hercegovačkog kamena, iako je podignuta tek 2000. godine. Podignuta na inicijativu episkopa Atanasija (Jevtića), oblikovana kao vjerna kopija srednjovjekovne Gračanice kralja Milutina, ona je danas jedno od najprepoznatljivijih duhovnih obilježja ovog hercegovačkog kraja.
Ovaj hram nije nastao kao puka građevina koja čuva uspomenu na Kosovo i Metohiju, već kao prostor u kome se istorija vraća sopstvenim izvorima. Taj povratak najjasnije se vidi u trenutku kada je, poslije više od pola vijeka, ispunjen amanet pjesnika Jovana Dučića. On je umro 7. aprila 1943. u Sjedinjenim Državama, ali je ostavio jasnu želju: da počiva na brdu iznad Trebinja.
Kako je tekao prenos posmrtnih ostataka Jovana Dučića
Njegovi posmrtni ostaci preneseni su iz Amerike u Beograd, a zatim u Trebinje, u oktobru 2000. godine. U mnogim izvještajima taj čin opisuje se kao povratak pjesnika među svoje, ali se terminološki mora praviti razlika: nije riječ o novoj sahrani, već o prenosu i polaganju posmrtnih ostataka u kriptu upravo izgrađene Hercegovačke Gračanice. Time je ispunjen njegov testament, a sam čin postao događaj od velikog simboličkog značaja za Trebinje i širi kulturni prostor Hercegovine. Na njegovoj grobnoj ploči — jednostavnost koju je sam zahtijevao.
Svetinja koja spaja književnost, vjeru i sjećanje
Hercegovačka Gračanica time je dobila dodatnu dimenziju: postala je hram sjećanja, mjesto gdje se pjesnik vraća svom zavičaju, ali i svojevrsni most između književnosti, vjere i kolektivnog pamćenja. Kompleks koji okružuje crkvu — zvonik, amfiteatar, galerija, biblioteka i parohijski dom — čini Crkvinu živom tačkom okupljanja. Ovdje se održavaju duhovne večeri, koncerti, tribine, izložbe, a tišina hrama često govori više od riječi koje se izgovore na tim skupovima.
Arhitektura koja čuva duh srednjovjekovne Gračanice
Arhitektura Gračanice na Crkvini nosi u sebi prepoznatljiv ritam originala: romanički i vizantijski stil objedinjeni u pet kupola, u ritmično složenom kamenu i opeci, u proporcijama koje kao da pamte rukopis srednjovjekovnih majstora. Freske su savremenog porijekla, ali zasnovane na tradiciji srpskog ikonopisa i njegove teologije ljepote. Kada se sa Crkvine pogleda prema gradu, horizont se širi preko Trebišnjice i okolnih brda — kao da pokazuje da duhovni prostor ne mjeri udaljenost mapom, već čovjekovom unutrašnjom spremnošću za molitvu.
Napišite svoj komentar!